จาก "ขยะ" สู่ "พลังงาน" ทบทวนเทคโนโลยีผลิตขยะชุมชนเป็นพลังงาน

            การบริหารจัดการขยะที่สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน ที่ขยะถูกผลิตขึ้นอย่างมหาศาลและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุก ๆ ปี กรบควบคุมมลพิษเปิดเผยว่าปี 2561 ประเทศไทยมีปริมาณขยะชุมชนที่เกิดขึ้นประมาณ 76,529 ตันต่อวัน ซึ่งต้องใช้เวลาย่อยสลายหลายร้อยปี

            ดังนั้น จึงจำเป็นต้องนำเทคโนโลยีมาแปรรูปเพื่อเปลี่ยน “ขยะ” ที่ใคร ๆ ก็ไม่ต้องการเป็น “พลังงาน” ที่มีคุณค่าต่อชีวิตมนุษย์อีกครั้ง และลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม นอกจากจะเป็นการกำจัดขยะอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะส่งผลให้ปริมาณขยะลดลงแล้ว ยังมีส่วนช่วยเสริมความมั่นคงทางพลังงาน

เทคโนโลยีการนำขยะมาผลิตเป็นพลังงาน ที่เป็นที่นิยมจำแนกได้ 6 ประเภท ดังนี้

1. เทคโนโลยีเตาเผาขยะ เป็นการนำขยะมาเผาในเตาที่ออกแบบเป็นพิเศษ นำความร้อนที่ได้จากการเผาขยะไปต้มน้ำเพื่อผลิตไอน้ำ ไปหมุนกังหันเครื่องผลิตกระแสไฟฟ้า ก๊าซและเขม่าที่เกิดจากการเผาไหม้จะมีระบบควบคุมและกำจัดตามที่กฎหมายกำหนด เพื่อไม่ให้เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม ส่วนเถ้าซึ่งเหลือจากการเผาไหม้จะถูกกำจัดโดยการนำไปฝังกลบหรือแปรรูปเป็นวัตถุดิบ เช่น นำไปผลิตเป็นวัสดุสำหรับพื้นถนน เป็นต้น

2. เทคโนโลยีก๊าซชีวภาพจากหลุมฝังกลบขยะ อาศัยปฏิกิริยาการย่อยสลายทางชีวเคมีของขยะมูลฝอยในบริเวณหลุมฝังกลบ ทำให้เกิดก๊าซหลายชนิด จากนั้นแยกก๊าซมีเทนนำเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้าต่อไป

3. เทคโนโลยีผลิตเชื้อเพลิงขยะ (Refuse Derived Fuel: RDF) เป็นเทคโนโลยีที่นำขยะมูลฝอยชุมชนมาผ่านกระบวนการทางกายภาพ เช่น การคัดแยก การลดขนาด และการลดความชื้น เป็นต้น จนได้วัสดุที่มีค่าความร้อน ขนาด และคุณลักษณะตามวัตถุประสงค์ของการใช้งาน เช่น เป็นแท่ง ก้อนกลม หรือเม็ด ให้สะดวกต่อการขนส่ง และเหมาะสมในการนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงในภาคอุตสาหกรรม ชุมชน รวมถึงไปใช้ในการผลิตไฟฟ้า

เชื้อเพลิงขยะ(RDF) สามารถนำไปใช้ร่วมกับถ่านหินในเตาเผารูปแบบที่เหมาะสมเพื่อลดปริมาณการใช้ถ่านหินในอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น การผลิตปูนซีเมนต์

4. เทคโนโลยีการผลิตก๊าซเชื้อเพลิงจากขยะ เป็นกระบวนการที่ทำให้ขยะมูลฝอยเป็นก๊าซในถังปฏิกรณ์ ด้วยการเปลี่ยนแปลงสารประกอบคาร์บอนในขยะ ด้วยการเผาไหม้แบบจำกัดปริมาณออกซิเจน ทำให้เกิดการสันดาปไม่สมบูรณ์เกิดเป็นก๊าซเชื้อเพลิงที่มีองค์ประกอบ คือ คาร์บอนมอนออกไซด์ ไฮโดรเจน และมีเทน เรียกว่า “Syngas” และส่งก๊าชที่ได้ไปเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า

5. เทคโนโลยีการย่อยสลายแบบไม่ใช้ออกซิเจน เป็นการนำขยะประเภทเศษอาหาร พืช ผัก ผลไม้เหลือทิ้งไปหมักในบ่อปิดจนเกิดเป็นก๊าซชีวภาพ ได้แก่ ก๊าซมีเทนจากนั้นนำไปเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า

6. เทคโนโลยีการแปรรูปขยะพลาสติกเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง เป็นเทคโนโลยีเปลี่ยนขยะพลาสติกให้เป็นน้ำมันโดยวิธีการเผาแบบไพโรไลซิส มีการควบคุมอุณหภูมิ และความดัน รวมถึงใช้ตัวเร่งปฏิกิริยา ให้เกิดการสลายโครงสร้างของพลาสติก จนออกมาเป็นเชื้อเพลิงเหลว แล้วนำไปผ่านกระบวนการแยก เพื่อเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้าหรือจำหน่ายในเชิงพาณิชย์ได้